လူသိနည္းေသာအပ္ပလာခ်ာအေရွ႕အေမရိကန္ရိုးရာစုန္းအတတ္ (Appalachian Folk Magick)

        ရိုးရာစေကာ့လူမ်ိဳးအပ္ပလာခ်ာစုန္းအမ်ားစုဟာ သဘာဝစြမ္းအင္ႏွင့္ ရုုပ္ရွင္ဆန္ဆန္ေမွာ္စြမ္းအင္မ်ားကို ယံုၾကည္ေလ့မရွိၾကပါဘူး။ သူတို႕ယံုၾကည္ၾကတာက လူသားအားလံုး၊ တိရိစာၦန္အားလံုးနဲ႕ အပင္အားလံုးမွာ ဝိညာဥ္ဓာတ္ကိုယ္စီရွိၾကၿပီး ကမာၻမွာရွိတဲ့အရာအားလံုးဟာ ဝိညာဥ္ဓာတ္မ်ားရွိၾကသလို အားလံုးရဲ႕ဝိညာဥ္ဓာတ္ေတြဟာ တန္းတူညီမွ်ရွိတယ္ဆိုတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတ္စြမ္းအားမ်ားကုိေတာင္းဆိုဖို႕ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းရမယ့္အစား စကားေျပာေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။ အပ္ပလာခ်ာစုန္းေတြဟာ ဝိညာဥ္ဓာတ္အားလံုးရဲ႕ တန္းတူညီမွ်ရွိမႈကိုသက္ဝင္ယံုၾကည္ၾကၿပီး ဝိညာဥ္မ်ားအားလံုးဟာ စၾကဝဠာစြမ္းအင္စုႀကီး (သို႕မဟုတ္) နတ္ဘုရားရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းပင္ျဖစ္တယ္လို႕ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ေရွးယခင္ဒီစုန္းမ်ားဟာ သူတို႕ဘုိးေဘးဘီဘင္တို႕ရဲ႕ပညာဆက္ကို ေလးစားသက္ဝင္ယံုၾကည္ၾကၿပီး သူတို႕ရဲ႕ဘုိးေဘးဘီဘင္ေတြကိုလည္း သူတို႕ရဲ႕ စံျပပုဂၢိဳလ္အျဖစ္နဲ႕ ဂုဏ္ယူဝင့္ၾကြားစြာေျပာဆိုတတ္ၾကၿပီး နတ္ဘုရားမ်ားဟာ သီးျခားစီရွိၾကၿပီး စၾကဝဠာဆိုင္ရာစြမ္းအင္စုႀကီး (သို႕မဟုတ္) နတ္ဘုရားနဲ႕ သိပ္ၿပီးသက္ဆိုင္မႈမရွိလွလို႕ ယံုၾကည္ထားၾကပါတယ္။ ယေန႔အခ်ိဳ႕စုန္းမ်ားမွာေတာ့ နတ္ဘုရားအားလံုးဟာ တစ္ပါးတည္းကပဲ ကြဲထြက္လာတယ္လို႕ သက္ဝင္ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီယံုၾကည္မႈဟာ ေရွးယခင္ကစုန္းကေဝအယူအဆေတြနဲ႕ သက္ဆိုင္မႈမရွိပဲ ကြဲျပားေနတာကို သတိျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္။
                         ယခု ယေန႔ေခတ္ဒီအခ်ိန္အထိ အပ္ပလာခ်ာစုန္းအတတ္မွာအသံုးခ်ေနဆဲ ေမွာ္နည္းအခ်ိဳ႕နဲ႕စီရင္နည္းမ်ားကို မွ်ေဝေပးခ်င္ပါတယ္။ တကယ္လို႕ သင့္ေနာက္မွာ သရဲတေစၦ မေကာင္းဆိုးဝါးေတြလိုက္ေနတယ္လို႕ ခံစားလာရရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ လိုက္မလာေစခ်င္ရင္ ခပ္သုတ္သုတ္ေလးေလွ်ာက္သြားၿပီး အိမ္ကိုေရာက္ေအာင္ျပန္ပါ။ မေျပးပါနဲ႕။ အိမ္တံခါးေရွ႕ကိုေရာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ရုတ္တရပ္ ခပ္သုတ္သုတ္လမ္းေလွ်ာက္ေနရာကေန ရပ္တန္႔လိုက္ကာ နာရီလက္တံအတိုင္း သံုးပတ္လွည့္လိုက္ပါ။ လွည့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာလဲ
"Ghoulies, ghosties, shades
of the dead; turning, spinning, dizzy in the head."
                      ဆိုတဲ့ မႏၱန္စာသားေလးကို ဆက္တိုက္ရြတ္ဆိုေပးေနပါ။ ဒီမႏၱန္ေၾကာင့္ သင့္အနားမွာရွိတဲ့ မေကာင္းဆိုးဝါးေတြကို အာရံုေထြျပားသြားေစၿပီး ေနာက္ကိုလိုက္မလာႏိုင္ေတာ့ေအာင္ တားဆီးၿပီးသားျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ 
                        အေမရိကရဲ႕ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္းေက်းလက္ေဒသေတြမွာ အပလာခ်ာစုန္းအမွတ္အသားကို ၾကယ္တစ္ပြင့္အျဖစ္နဲ႕အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ မေကာင္းေသာအရာမ်ားကို တားဆီးဖို႕ ဒီေဒသေတြမွာ အဲ့ဒီ Appalachia အမွတ္အသားကို အိမ္တံခါးဝေတြမွာ ေရးဆြဲခ်ိတ္ဆြဲထားၾကပါတယ္။

​
                                အပ္ပလာခ်ာေဒသေမွာ္အတတ္မွာ မီးခိုးတိုင္မွ မီးခိုးမ်ားရဲ႕လႈပ္ရွားမႈကို ၾကည့္ကာ မိုးေလဝသကိုခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ၾကၿပီး ရာသီဥတုေဘးဆိုးကေန လြတ္ေျမာက္ဖို႕ ႀကံဆၾကပါတယ္။ တကယ္တမ္းေတာ့ ဒီမီးခိုးလႈပ္ရွားမႈကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္တဲ့နည္းဟာ ထင္ထားတာထက္အရမ္းလြယ္ကူၿပီး အေရွ႕အေမရိကေက်းရြာမ်ားမွာ သံုးေနဆဲျဖစ္ပါေသးတယ္။ ယခု အဲ့ဒီမီးခိုးရာသီဥနိမိတ္အခ်ိဳ႕ကိုေဖာ္ျပေပးပါမယ္။ အကယ္၍ မိုးရြာေနစဥ္ ဒါမွမဟုတ္ ဆီးႏွင္းမ်ားက်ဆင္းေနစဥ္မွာ မီးခိုးေခါင္းတိုင္မွမီးခိုးဟာ အေပၚကို တည့္တည့္မတ္မတ္ မ်ဥ္းေျဖာင့္အတိုင္း ေထာင္တက္ေနတယ္ဆိုရင္ ဒါဟာ ဆီးႏွင္းက်တာ ဒါမွမဟုတ္ မိုးရြာတာ မၾကာမီ တိတ္ေတာ့မယ့္ လကၡဏာျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ တကယ္လို႕ အဲ့ဒီမီးခိုးမ်ားဟာ တည့္တည့္မတက္ဘဲ အိမ္ေခါင္နားတစ္ဝိုက္မွာသာ ေဝ့ဝဲရစ္ဆိုင္းေနမယ္ဆိုရင္  ဆီးႏွင္းထူထပ္ျခင္း သို႕မဟုတ္ မိုးသည္းထန္စြာရြာျခင္းဟာ ေနာက္(၂၄)နာရီအတြင္း ျဖစ္ပ်က္ေတာ့မယ့္ နိမိတ္ပါပဲတဲ့ ...။ တကယ္လို႕ မီးခိုးေတြဟာ နိမ့္က်စြာ ေအာက္မွာပဲေဝ့ဝဲေနၿပီး ငွက္ေတြက လႈပ္လႈပ္ရွားရွားျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ မၾကာမီ ရာသီဥတုၾကည္လင္သာယာလာမယ့္ လကၡဏာအျဖစ္သတ္မွတ္ၾကၿပီး တကယ္လို႕သာ မီးခိုးေတြက အေပၚမတက္ဘဲ ေခါင္းတိုင္ထဲကိုသာ ျပန္ဝင္ေနတယ္ဆိုရင္ ဒါဟာ ရာသီဥတုထူးဆန္းစြာ ေျပာင္းလဲေတာ့မယ့္ နိမိတ္အျဖစ္မွတ္ယူၾကပါတယ္။ ရာသီဥတုေစာင့္ၾကည့္မႈကို မီးေတာက္ျဖင့္အာရံုခံစားျခင္း ဝိညာဥ္မ်ားျဖင့္ဆက္သြယ္ျခင္းစေသာ ေမွာ္အစီရင္မ်ားျဖင့္လည္း အပ္ပလာခ်ာစုန္းအတတ္မွာ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိေသာ္လည္း မ်ားေသာအားျဖင့္ မီးခိုးေခါင္းတိုင္မွ မီးခိုးကိုေစာင့္ၾကည့္ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။
                                     Appalachan Granny Magic လို႕ေခၚတဲ့ အလြန္ေရွးက်ေသာ Appalachia စုန္းအယူအဆတစ္ခုလဲရွိပါေသးတယ္။ ဒီယံုၾကည္မႈဟာ အပလာခ်ာေတာင္တန္း (Appalachian Mountains) မ်ားသို႕ ၁၇၀၀ ျပည့္ႏွစ္ခန္႔က စေကာ့တလန္ႏွင့္ အိုင္ယာလန္တို႕မွ ေရာက္ရွိလာကာ စတင္အေျခခ်သူမ်ားမွ သယ္ေဆာင္စတင္ခဲ့တယ္လို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ သူတို႕ဟာလည္း သူတို႕ရဲ႕ ဘိုးေဘးအစဥ္အဆက္က ထိန္းသိမ္းလာခဲ့တဲ့ စေကာ့နဲ႕အိုင္ယာလန္ရိုးရာ အစဥ္အလာမ်ားထံမွ ျပန္လည္သယ္ေဆာင္လာခဲ့ၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ 
                                       အပ္ပလာခ်ာေတာင္တန္းေတြမွာေနထိုင္တဲ့စုန္းေတြဟာ သူတို႕ကိုယ္သူတို႕ Water Witches, Witch Doctors စသျဖင့္ ေခၚဆိုၾကၿပီး ကုသျခင္း၊ အေမွာင့္ပေယာဂရွင္းထုတ္ျခင္းတို႕ ကဲ့သို႕ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ိဳးလုပ္ေဆာင္ေသာသူကို Witch Doctor လို႕သတ္မွတ္ၿပီး ေရေအာက္တြင္ရွိေသာ အစြမ္းရွိအေဆာင္မ်ားရွာေဖြျခင္း၊ အစြမ္းရွိေဆးလံုးမ်ားေဖာ္စပ္ျခင္းႏွင့္ ေမွာ္ေဆးရည္မ်ားဖန္တီးျခင္းတို႕ကဲ့သို႕ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ိဳးလုပ္ေဆာင္သူကို Water Witch လို႕ ေယဘုယ်အားျဖင့္သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ Appalachan Granny Magicကို မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္လက္ဆင့္ကမ္းလာခဲ့ၾကျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ သူတို႕ရဲ႕ သားသမီးမ်ားဟာ ဒီ Applacha နဲ႕ပတ္သတ္တဲ့ ေမွာ္သီခ်င္း၊ ဂါထာမ်ားမွတစ္ဆင့္ ျပန္လည္သိလာ စူးစမ္းလာ တတ္ေျမာက္လာၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႕ အခ်ိဳ႕ပညာရပ္ေတြဟာ ကြယ္ေပ်ာက္ၿပီး အခ်ိဳ႕အယူအဆေတြကေတာ့ ေရွးကနဲ႕ မတူဘဲ ပံုစံအသစ္ေတြနဲ႕ေျပာင္းလဲယံုၾကည္ေနၾကတာကိုေတြ႕ရသလို အပ္ပလာခ်ာေမွာ္သီခ်င္းမ်ား၊ ေမွာ္မႏၱန္မ်ား စတဲ့အရာမ်ားကို Appalacha ေဒသမွာတင္မက စေကာ့တလန္နဲ႕ အိုင္ယာလန္တို႕မွာ ယေန႔အထိ ေတြ႕ေနရပါေသးတယ္။ 
                                     ကန္တက္ကီ၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ၊ တန္းနက္စ္၊ ဗာဂ်ီးနီးယားနဲ႕ ကာရီုလိုင္းနားေတာင္တန္းေဒသေတြမွာ ေရွးက်တဲ့ယံုၾကည္မႈျဖစ္တဲ့ ေမွာ္အတတ္ေတြကို ၂၀ ရာစုတိုင္သည္အထိ အရွိန္အဟုန္ႀကီးစြာ သက္ဝင္ယံုၾကည္ခဲ့ၾကၿပီး ေခတ္သစ္ နည္းပညာေခတ္ေရာက္တဲ့အခါ အခ်ိဳ႕ေဒသေတြမွာ ဒီအယူအဆေတြျပန္လည္ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေတာင္တန္းေဒသကလူေတြဟာ မိခင္သဘာဝတရားႀကီးကို သက္ဝင္ယံုၾကည္ေနၾကဆဲပဲျဖစ္ပါေသးတယ္။  ဒါေၾကာင့္ အမိသဘာဝတရား၊ Jack Frost, အဖဂိမာန္၊ Chloe, Spider Grandmother, Demeter စေသာ မ်ားျပားလွစြာေသာ နတ္မ်ားကို အပ္ပလာခ်ာယံုၾကည္မႈႀကီးမွာ ယခုထိ ယံုၾကည္ေနဆဲ ယံုၾကည္သူဦးေရ တိုးပြားလာဆဲပဲျဖစ္ပါတယ္။ Jack Frost ကိုေတာ့ Rise of the Guardians ကာတြန္းဇာတ္ေကာင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႕ လူသိမ်ားေပမယ့္ အပ္ပလာခ်ာယံုၾကည္မႈမွာပါဝင္တဲ့ နတ္တစ္ပါးဆိုတာ သိသူနည္းပါတယ္။ ေျမာက္ပိုင္းကာရိုလိုင္းနားတံဆိပ္ေခါင္းမွာ တရားဝင္အမွတ္အသားအျဖစ္ရိုက္ႏွိပ္ထား ေကာက္ပဲသီးႏွံေတြကို ကိုင္ေဆာင္ထားတဲ့ ေကာက္ရိတ္သိမ္းနတ္ဘုရားျဖစ္တဲ့ Lady Plenty နဲ႕ တရားမွ်တျခင္းနတ္ဘုရား Lady Liberty တို႕ဆိုတာလည္း အပ္ပလာခ်ာနတ္ဘုရားေတြထဲက လူသိမ်ားတဲ့နတ္ဘုရားေတြထဲကပါပဲ။
                                      ကံေကာင္းေထာက္မစြာနဲ႕ စုန္းကေဝ၊ ေမွာ္အတတ္၊ အေဆာင္မႏၱရား၊ ေမွာ္အစီအရင္ေတြဟာ လက္ရွိေခတ္ ေခတ္သစ္အပ္ပလာခ်ာအယူအဆေတြလက္ဆင့္ကမ္းလာသည္အထိ ဒီေဒသေတြမွာ ဒီအရာေတြလုပ္ေဆာင္တာကို တားျမစ္ခံရျခင္းတစ္ခါမွမရွိဖူးေသးပါဘူး။ စုန္းဆိုတဲ့ေဝါဟာရကို ဂုဏ္ယူဝင့္ၾကြားစြာနဲ႕ ပြင့္လင္းစြာသံုးႏႈန္းၾကၿပီး ၁၇ ရာစုမွ ၁၉ ရာစုအတြင္း အေမရိကမွာ ရာဇဝတ္မႈ သတ္မွတ္သလုိမ်ိဳး စုန္းေတြကို ဒီေတာင္တန္းေဒသေတြမွာ အထင္မေသးဝံ့ၾကပါဘူး။
                                      Witch Doctor ေတြကိုလည္း Witch Doctor ဆိုတဲ့ အသံုးႏႈန္းနဲ႕ ဆက္လက္ေခၚဆိုေနၾကဆဲပင္ျဖစ္ၿပိီး ဖ်ားနာေနေသာကေလးသူငယ္မ်ားအား ကုသျခင္း၊ မီးဖြားျခင္းနဲ႕ ကုသျခင္းဆိုင္ရာကိစၥ မ်ားမွာ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ သက္ဝင္ယံုၾကည္ေနၾကဆဲပင္ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀ ရာစုႏွစ္ထိ ဒီေတာင္တန္းေဒသေတြမွာ ဆရာဝန္လာဖို႕ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးအေျခအေနအရ အလွမ္းေဝးလွတာေၾကာင့္ ဒီ Witch Doctor ေတြကိုပဲ အစဥ္အလာမပ်က္ အားကိုးေနခဲ့ရတာပါ။
                                      Witch (Water Witch) မ်ားဟာ ဥယာဥ္ၿခံေျမစတင္စိုက္ပ်ိဳးျခင္း၊ ခ်စ္ခင္ရေသာသူတို႕ကိုျမႈပ္ႏွံျခင္း၊ ေရတြင္းတူးျခင္း အစရွိေသာ ကမာေျမႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာအလုပ္မ်ားကို စြမ္းအားျပည့္ ေရဓာတ္အေဆာင္မ်ား၊ ဓာတ္ေဆးလံုးမ်ားနဲ႕ ေကာင္းေသာဘက္မွာလုပ္ေဆာင္ေပးေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ Haint လို႕ဆိုတဲ့ သရဲတေစၦေတြထက္ပို ေၾကာက္ဖို႕ေကာင္း အစြမ္းရွိတဲ့ ဝိညာဥ္တစ္မ်ိဳးကိုလည္း ယံုၾကည္ၾကၿပီး ထူးျခားခ်က္အေနနဲ႕ Applachia စုန္းေတြဟာ မေကာင္းေသာအရာမ်ားကို ကာကြယ္ျခင္းအေနနဲ႕ Haint ကိုကိုယ္စားျပဳတဲ့ အျပာေဖ်ာ့ေရာင္ကို အိမ္တံခါးမ်ားမွာ ေတာက္ပစြာေဆးသုတ္ထားတတ္ၾကပါတယ္။ 
                                      ဂီတဟာ Appalachian Granny Magic Tradition မွာ အေရးပါတဲ့အပိုင္းကေနလည္း ပါဝင္ေနပါတယ္။ Appalachia ေမွာ္အစီအရင္အမ်ားစုဟာ သီဆိုျခင္းနဲ႕ ကခုန္ျခင္းမ်ားပင္ျဖစ္ၾကပါတယ္။ reels, gigs, အိုင္ယာလန္ ေျခေထာက္အကတစ္မ်ိဳးျဖစ္ေသာ Clogging ၊ lullaby စတဲ့ ဂီတမ်ားဟာ Applachia ေမွာ္အတတ္အစီအရင္မ်ားမွာ အမ်ားဆံုးပါဝင္ေနၾကျဖစ္ပါတယ္။ Avril Lavigne သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ျဖစ္တဲ့ Goodbye သီခ်င္းစာသားထဲမွာပါတဲ့ Lullaby ဆိုတဲ့စာသားနဲ႕ အသံေနအသံထားဟာ Applachia ရိုးရာဂီတထဲမွ Lullaby သီခ်င္းမွ ျပန္လည္ေကာက္ႏႈတ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေရွးေဟာင္း ကမာၻေျမ၏ ေကာင္းခ်ီးခံယူျခင္းသီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကို ေရးေဟာင္း Tsalagi ဘာသာစကားနဲ႕ေရးထားတာကို အသံထြက္နဲ႕အတူ ဘာသာျပန္ပါေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

A da we hi a ne he ne ha
Do hi u a iu ni
O lo hi a li ga lu lo hi u nah ta
Ga li e li ga O sa da du

(အဓိပၸါယ္ - အေျမာ္အျမင္ရွိေသာကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား၏ အေစာင့္အေရွာက္အားျဖင့္ ေသာကကင္းေစမယ့္လက္ေဆာင္ကို ခ်ီးျမင့္ပါ၊ အမိကမာၻေျမနဲ႕ အဖမိုးေကာင္းကင္အေစာင့္အေရွာက္အားျဖင့္ ေက်းဇူးတင္ရွိ ဂါရဝျပဳအပ္ပါသည္။)
                            အာရံုခံစားျခင္းနဲ႕ ေရွ႕ျဖစ္ရႈစားျခင္းဟာ Appalachian Granny Magic ေလာကမွာ လူသိမ်ားထင္ရွားပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သူတို႕ဟာ တားေရာ့ဖတ္ျခင္း၊ ကတ္မ်ားကစားျခင္း၊ လက္ဖက္ေျခာက္ၾကည့္ရႈျခင္းနဲ႕ တိမ္မ်ားကိုၾကည့္ရႈျခင္းတို႕နဲ႕ ေရွ႕ျဖစ္ေဟာၾကပါတယ္။ ပင့္ကူအိမ္မ်ားရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုကို ေသခ်ာစြာေလ့လာဖတ္ရႈကာ Cherokee Spider Grandmother Goddess ရဲ႕ အမွာစကားအျဖစ္ပံုေဖာ္ၾကပါတယ္။  Cherokee Spider Grandmother Goddess ဟာ သတင္းစကားမ်ားကို ပင့္ကူအိမ္နိမိတ္မွတစ္ဆင့္ေပးတတ္တယ္လို႕ Appalichia မ်ားက အထူးယံုၾကည္ထားပါတယ္။
                              Applachian Granny Magic ရဲ႕ ေမွာ္အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားဟာ လက္ရွိေခတ္ Wicca အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ားနဲ႕အလြန္နီးစပ္ပါတယ္။ ေမွာ္တုတ္တံဟာလည္း အေရးပါတဲ့အခန္းက႑မွာ ပါဝင္ေနပါေသးတယ္။ Applachia မွာ ေမွာ္တုတ္တံကို ေျဖာင့္တန္းၿပီး တိုစင္းတဲ့ သစ္သားတုတ္ေခ်ာင္းကိုသံုးစြဲၾကကာ ပန္းသီးပင္ သို႕မဟုတ္ ဝက္သစ္ခ်ပင္မ်ားရဲ႕ အသားကို မ်ားေသာအားျဖင့္သံုးၾကပါတယ္။ Atheme လို႕ေခၚတဲ့ ေမွာ္ဝင္ဓားကို တစ္ခါတစ္ရံမွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႕ပတ္သတ္ေသာ အစီအရင္မ်ားမွာ သံုးစြဲၾကပါတယ္။ ေမွာ္ဒယ္အိုး (Cauldron) ကိုေတာ့ အစီအရင္လုပ္တဲ့ ဖလားေတြထက္ပိုအသံုးမ်ားပါတယ္။ ေၾကးမံုျပင္၊ ဖေယာင္းတိုင္၊ ေမွာ္တံျမက္စည္းမ်ား၊ ေျမအိုးမ်ားနဲ႕ ေမွာ္ျခင္းေတာင္းမ်ားဟာ ရိုးရာအရ သံုးစြဲၾကတဲ့ ေမွာ္အသံုးအေဆာင္ပစၥည္းေတြထဲမွာတစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ appalachia ေတာင္တန္းေဒသေတြမွာ ဒီပစၥည္းေတြကို အိမ္မွာပင္ ကိုယ့္လက္နဲ႕ကိုယ္လုပ္ေဆာင္ၾကပါတယ္။ 
                                မ်ားေသာအားျဖင့္ appalachia ရိုးရာေမွာ္အတတ္မွာ ကုသျခင္းႏွင့္ အစီအရင္လုပ္ေဆာင္ျခင္းကိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အစီအရင္မ်ားလုပ္တဲ့အခါမွာ ေမွာ္အက်ၤ ီမ်ား သီးသန္႔ဝတ္ဆင္တာ ေတြ႕ရခဲပါတယ္။ အစီအရင္ေတြလုပ္တဲ့အခါ ေမွာ္စက္ဝိုင္းနဲ႕ကာရံလုပ္ေဆာင္ျခင္းဓေလ့လည္း နည္းပါးပါတယ္။ လက္ရွိေခတ္ appalachia မ်ားဟာ သူတို႕ယံုၾကည္မႈသာမက အျခားေမွာ္အယူအဆမ်ားကိုလည္း က်ယ္ျပန္႔စြာႏွံ႕စပ္နားလည္လာၾကပါတယ္။ ဒီလိုနားလည္မွသာ ေမွာ္ပညာလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားကို ပိုၿပီး သက္ေတာင့္သက္သာလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေမွာ္ပညာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႕ဘဝနဲ႕ခ်ိတ္ဆက္ေနတဲ့ သဘာဝတရားရဲ႕လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုပါ။ ေမွာ္ပညာကိုေလ့လာတဲ့အခါမွာ မတူကြဲျပားတဲ့အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးကို သိထားသင့္တာေၾကာင့္ ေမွာ္ပညာေလ့လာေနသူမ်ား၊ စိတ္ဝင္စားသူမ်ားနဲ႕ မ်ိဳးဆက္သစ္ Appalachia ေမွာ္အတတ္လုပ္ေဆာင္မယ့္သူမ်ားအတြက္ ကမာၻမွာနဲ႕ျမန္မာမွာ လူသိနည္းတဲ့ Applachia ေမွာ္အတတ္ကို မွ်ေဝေပးလိုက္ရပါတယ္။

Appalachai ေမွာ္အတတ္အစီအရင္မ်ားနဲ႕ရိုးရာယံုၾကည္မႈမ်ား

အခ်စ္ေရးကံေကာင္းေစေသာအေဆာင္ျပဳလုပ္နည္း - ကတ္ေၾကးတစ္လက္ကိုယူကာ ကတ္ေၾကးအခၽြန္တစ္ဖက္မွာ မိမိနာမည္ကိုေရးကာ အျခားတစ္ဖက္မွာ ခ်စ္သူရဲ႕နာမည္ကိုေရးကေျမျမႈပ္ပါ။ ထူးျခားပါလိမ့္မည္။

ၾကြက္ႏို႕ေပ်ာက္ေသာရိုးရာအစီအရင္ - လဆန္း(၁)ရက္ေန႔ညမွာ အာလူးကို တစ္ျခမ္းလွီးၿပီး ၾကြက္ႏို႕ေပၚမွာ လွီးထုတ္လိုက္တဲ့တစ္ျခမ္းနဲ႕ ၾကြက္ႏို႕ကိုပြတ္တိုက္ေပးပါ။ မိမိႏွ္စ္သက္သလို ပြတ္သပ္ၿပီးၿပီဆိုပါက အာလူးႏွစ္ျခမ္းကိုျပန္ဆက္ကာ ေျမျမႈပ္ပါ။ ထူးျခားပါလိမ့္မည္။

ပ်ားဆိပ္ေျဖနည္း - တကယ္လို႕ ပ်ားဆိပ္တက္ၿပီးဖ်ားေနတယ္ဆိုရင္ ဗီနီဂါကို ပ်ားတုပ္ခံရတဲ့ေနရာမွာသုတ္လိမ္းေပးပါ။ အဆိပ္ေတြသက္သာသြားပါလိမ့္မည္။

ရိုးရာအသားယားနိမိတ္ဖတ္နည္း - Appalachai ရဲ႕ ရိုးရာအသားယားနိမိတ္ဖတ္နည္းျဖစ္

ပါတယ္။

ဘယ္ဘက္မ်က္လံုးယားပါက - သင္ေပ်ာ္ရႊင္ရလိမ့္မည္။
ညာဘက္မ်က္လံုးယားပါက - သင္ေဒါသထြက္ရလိမ့္မည္။
လက္ဖဝါးတစ္ခုလံုးယားပါက - ေငြဝင္လိမ့္မည္။
လက္ဖမိုးတစ္ခုလံုးယားပါက - ေငြထြက္လိမ့္မည္။
လက္ေခ်ာင္းမ်ားယားေသာ္ - ေငြဝင္မည္။ သို႕ေသာ္ ျပန္ထြက္မည္။
ညာဘက္လက္ဖဝါးႏွင့္လက္ေခ်ာင္းမ်ာ

းအားလံုးယားေသာ္ - လူစိမ္းႏွင့္ခင္ရမည္။

ဘယ္ဘက္လက္ဖဝါးႏွင့္လက္ေခ်ာင္းမ်

ားအားလံုးယားေသာ္ - ေငြအမ်ားအျပားကိုင္ရမည္။

ေျခႏွစ္ဖက္ယားေသာ္ - ထူးဆန္းေသာေနရာသို႕ခရီးထြက္ရမည္

။

နားအလိုအေလ်ာက္ပူလာျခင္း - နားႏွစ္ဖက္လံုးအလိုအေလ်ာက္ပူလာပါက သင့္အတင္းကိုလူမ်ားေျပာေနၾက၍ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္ ဘယ္သူက သင့္အတင္းေျပာတယ္ဆိုတာ ရေအာင္စဥ္းစားႏိုင္ရင္ သူေတာ့ အတင္းဆက္ေျပာမည္မဟုတ္ပါ။

အိပ္မက္နိမိတ္ - ေမြးဖြားျခင္းကို အိပ္မက္ပါက မိသားစု သို႕မဟုတ္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ေသဆံုးသည္ကိုၾကားရလိမ့္မည္။ သံုးခါဆက္တိုက္ ငါးဖမ္းမိတယ္လို႕ အိပ္မက္ပါက မိသားစုဝင္အသစ္တစ္ေယာက္ တိုးလာလိမ့္မည္။

ႏွာေစးေသာ္ - သေဘၤာဒန္႔ဒလြန္ကိုေဆာ့စ္ႏွင့္ေရာ၍ အပူေပးပါ။ ပူလာေသာအခါ ႏွာေခါင္းနားသို႕ကပ္ကာ ႏွာရည္မ်ားမက်မခ်င္း ႏွာေခါင္းမွေလမ်ား ကိုခပ္ျပင္းျပင္းရွဴပါ။ ႏွာရည္မ်ားက်ၿပီးေနာက္မၾကာမီ သင္ႏွာေခါင္းျပန္ပြင့္သြားပါလိမ့္မည္။

က်ိန္စာမ်ားမက်ေရာက္ေစရန္ - သင့္ဆံပင္အခ်ိဳ႕ကိုႏႈတ္ကာ သင့္ဆံပင္ႏွင့္ျပန္စည္းထားေသာအသည္း၊ သင့္ၿခံစည္းရိုးမွ သစ္သားစ၊ အနီေရာင္ႀကိဳးနဲ႕တြဲထားေသာ သင့္ရဲ႕ေျခသည္းလက္သည္းအပိုင္းအစတို႕ကို စုစည္းၿပီး အိပ္ထဲေဆာင္ထားပါ။ ျပဳစားျခင္းမွကာကြယ္ႏိုင္လိမ့္မည္။

 ရိုးရာမွန္ကြဲက်ိန္စာ (ခုႏွစ္ႏွစ္ကံဆိုးေစက်ိန္စာ) ကိုေတာ့ ယခုနည္းႏွင့္ကာကြယ္ႏိုင္မည္မဟုတ္ဘဲ သင္ မွန္ကြဲက်ိန္စာတိုက္ခံထားရပါက သင့္အနီးမွ သခ်ၤ ိဳင္းကို ညသန္းေခါင္သြားကာ သခ်ၤ ိဳင္းမွ ေရွးအက်ဆံုးအုတ္ဂုကို မထိသေရြ႕ျပယ္မည္မဟုတ္ပါ။

(မွတ္ခ်က္ - ယခုနည္းမ်ားသည္ Appalachia ေတာင္တန္းမ်ားမွစုန္းမ်ားသံုးေသာ ရိုးရာနည္းလမ္းအခ်ိဳ႕သာျဖစ္ၿပီး သင္ၾကားဖူးေသာအရာအခ်ိဳ႕ႏွင့္ကြဲျပားေကာင္းကြဲျပားႏိုင္ပါသည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ေရွးရိုးစြဲေဆးနည္းမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ကိုလည္း သတိခ်ပ္ေစလိုသည္။ ေနာက္လမ်ားတြင္လည္း Appalachia ေမွာ္အတတ္အေၾကာင္းကို အလ်ဥ္းသင့္သလိုေဖာ္ျပေပးသြားမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း ။ )

ကာ႐ိႈင္း (ၾကယ္စင္ခ်စ္သူ)